Antika Dünyasında Gemi Aksesuarlarının Önemi

Bu ayki sohbet konumuzda 2011 yılında yurt dışında yapılan müzayedelerde, dikkatimi çeken değişik gemi aksesuarları ve objeleri ile ilgili düşüncelerimi sizlerle paylaşmak istiyorum.

Özellikle Christie’s, Sotheby’s ve Bonhams müzayede evleri, tüm antika ve sanat konularında olduğu gibi gemi aksesuarları ve objeleri müzayedelerinde de başı çekmekteler. Ancak bu üç ünlü şirketin de ortak bir sorunu vardır. Artık bu konuda satışa sunulacak obje bulmakta çok zorlanmaktadırlar.

Yelkenli ahşap gemiler döneminden, doğa ve deniz şartlarının yarattığı tahribat nedeniyle günümüze gelen obje sayısı çok az. Olanlar da ya müze ve koleksiyoncuların ellerinde ya da tesadüfen bulunurlarsa deniz dibinde çıkarılacakları günü bekliyorlar. Unutmamak gerekir ki 1935lerde, dünyada sadece 40 ahşap yelkenli gemi seyir halinde idi.

19. yy.dan bu yana üretilen saç gemilerden kalan objeler ise, yakın dönem antikalar sınıfında kalmakta ve tam tabiri ile “para etmemektedirler”. Bu durumda antika severler açısından aranılan faktörler, objenin enteresanlığı, ait olduğu geminin tarihsel önemi, objeyi kullanan gemi kaptanının kişiliği, geminin trajik bir sona sahip olma gerçeği gibi sanatsal olmayan üretim dışı detaylar ile sınırlı kalmaktadır. Bu nedenledir ki Titanic kaşifleri! gemiyi bulmak için yaptıkları olağanüstü masraf ve çabanın karşılığını, önümüzdeki aylardan itibaren geri almaya başlayacaklardır.

Deniz ve denizcilikle ilgili “el emeği göz nuru” sanat eserleri ise, gemi maketleri ve deniz konulu resimlerden öteye ne yazık ki gidemiyor.

Aşağıda 2011 yılı müzayedelerinden seçtiğim değişik objeleri, kendi yorumlarımı da katarak sizlere tanıtmaya çalışacağım.

Gökovalı Kayıkçı

Konik bir kaide üzerine Thos. Nautical & Son, Ltd; Birmingham, England firmasına aittir. İleri ve tornistan komutları, siyah arka plan üzerine beyaz ve kırmızı harflerle yazılmıştır. Tek bir merkezi debriyaj kolu sisteme kumanda eder. Ana kumanda panosu konik bir kaide üzerine yerleştirilmiştir.

Ölçüler: Yükseklik 110.4 cm                                 Çekiç fiyatı (Satış Fiyatı): 1.342 $

Drake Engineering; Grand Haven, Michigan, tarafında 20 yy. başlarında yapılmış maun dümen. Sekiz kollu olup, simidin üzerinde bir pirinç kakma band vardır. Lale figürlü konik bir ayak üzerine montelidir.

Ölçüler: Yükseklik 129.5 cm  Çap: 106.7 cm                       Çekiç fiyatı: 2.074 $

“Edward B. Conwell Yelken Üreticisi” Amerika yapımıdır. 1876 üretilmiştir. Yırtılan yelkenlerin tamiri için gerekli iğne gibi malzemelerin muhafazasını sağlar. Menteşeli kapaklı, konik yapıda ve içi oyulmuş olup, balina kemiğinden üretilmiştir. İçinde 4 adet orijinal iğnesi vardır.

Ölçüleri: 21 cm                        Çekiç fiyatı: 3.050 $

19.yy. ortalarında balina kemiğinden üretilmiş komple yazı takımı. Mürekkep hokkası, kalem, kalem ucu muhafazaları, mürekkep yapımında kullanılan tozların karıştırılma kaplarından oluşmaktadır. Orijinal ahşap kutusundadır. Kaptan Yüzbaşı  Walter F. Howland’a aittir.

Ölçüler: 20,3 x 12,7 cm                      Çekiç fiyatı: 2.318 $

20.yy başlarında üretilmiştir. Kabartma olarak modellenmiş ve emaye olarak yapılmıştır. 35 farklı sembolü içermektedir. Cunard, White Star, P & O, APL gibi önemli denizcilik firmalarının Amerika ve diğer hatlarındaki gemilerinin sembollerini göstermektedir.

Ölçüleri: 40.6 x 55.2 cm                           Çekiç fiyatı: 1.952 $

Bir plaka üzerine yazılmış, gece 11.00 sabah 7.00 arası yolcuların uyuduğunu bildiren uyarı yazısı.
“Sessizlik Lütfen”

Ölçüleri: 30.4 x 43.1 cm                     Çekiç fiyatı: 2.684 $

Cunard yolcu taşımacılık şirketinin, Avrupa’ya Express Service seferleri ilgili reklam afişi.

Ölçüler: 102.2  x 70.4 cm               Çekiç fiyatı: 976 $

SS Normandie yolcu gemisinin 1st Class kabininde dekor amaçlı kullanılan büyük ebatlı panel. Fransız Mobilya tasarımcısı Jean Maurice Rothschild, (1902 – 1998), 1934 yılında Normandie gemisinin mobilya ve dekorasyon çalışmalarını yapmıştır. Diğer bir önemli çalışması ise Eyfel Kulesindeki Restaurantın dekorasyonudur.

Kabin panosu, alüminyum plaka üzerine kazınma tekniği ile işlenmiş, yanık turuncu lake kaplanmış bir çalışmadır. Kompozisyon, çiçekler, tavşan, kelebekler ve diğer dekoratif motifler ile oluşturulmuş bir bahçe görüntüsüdür. Sağ alt köşesinde: “J. M. Rothschi imzası vardır.

Ölçüler: 102.2  x 189.2 cm  Çekiç fiyatı: 20.000 – 30.000$ arası değer tespiti yapılan obje için alıcı çıkmamıştır.

Negretti & Zambra marka nadir bulunan derin deniz termometresi. 19. yüzyılın sonlarında üretilmiştir. Pirinç koruma çerçevesi içinde, cıvalı termometre. Dikey bakır vida pervane, dibe iniş ve çıkışı hızlandırmak için kullanılıyor. Amaç  termometrenin çok kısa zamanda yukarı çekilerek, dipte ölçülen değerin değişime uğramadan öğrenilmesini sağlamaktır.

Ölçüler: 61 cm                   Çekiç fiyatı: 900 £

CW Draeger üretimi çok nadir görülen 3 cıvatalı Dalgıç Kaskı. 3 cıvatalı sistem, takma ve çıkarma sırasında çok fazla yardım gerektirmektedir. Bu nedenle fazla tercih edilmemiştir. Hava giriş ve çıkış soketleri ile, haberleşme bağlantı soketleri önemlidir. Zırhı tuluma bağlamak için kilitli tokalar kullanılmıştır. Siebe Gorman & Co üretimi kauçuk Tulumda Dökme demir göğüs ağırlığı bulunur. Ayrıca, bir çift dökme demir ve deriden yapılmış dalgıç botları vardır.

Çekiç fiyatı: 4.800 £

Jurnal 1855-1861 tarihlerindeki ilk altı yılı kapsamaktadır. Gemi 1856-1859 tarihlerinde Batı Hint Adaları, Güney Amerika, Pasifik ve Hong Kong arasında seyretmiştir. 1859 yılında İngiltere’ye dönmüştür.

Çekiç fiyatı: 480 £

SS Canberra yolcu gemisi. 1960 Seyahat Acentası vitrin modeli. Masif ahşap, çift pirinç pervaneler, su seviyesinin altı kırmızı boyalı. Matafora, kargo bölümü, maçunalar ve tahlisiye tekneleri ile yeşil boyalı güverte. Tamamen orijinal uygulama.

SS Canberra, Belfast’ta  Harland & Wolfe şirketi tarafından inşa edilmiş ve 1960 yılında sefere başlamıştır. İngiltere ile Avustralya arasında yolcu ve ticarete yönelik seferler için planlanmıştır. 1974 yılından itibaren turistik amaçlı seferlere başlamıştır. 1982 yılında kamulaştırılmış, Falkland savaşı sırasında “Büyük Beyaz Balina” lakabı verilerek askerlerin taşınması işleminde görevlendirilmiştir.

Ölçüler: 117x24x40 cm                                Çekiç fiyatı: 2.500 £

HMS Arrogant’ın olağanüstü kalitede yapılmış bir konsept modeli. Ahşap oyma tekniği ile yapılmıştır. Her iki tarafta da 11er silah yuvası vardır. Beyaz bant liman hattı olup, su hattı siyah boyalıdır. 2 bakır pervane konmuştur.  Ahşap güverte 14 top ile donatılmıştır. Direkler ahşaptır. Çıpa, kablolar, baca, vinç, arma gibi detayların hepsi orijinal yerlerindedir.

HMS Arrogant, 1. Sınıfı Fırkateyn olarak Portsmouth’da John Penn & Sons tarafından inşa edilmiş ve John Fincham tarafından tasarlanmıştır.1848 de hizmete girmiştir. 450 mürettebat ve 46 silah taşıma kapasitesine sahiptir. Kırım savaşına katılmıştır. Savaş sonrası sahil güvenlik gemisi olarak yeniden düzenlenmiştir.

Ölçüler: 178x56x127 cm                                       Çekiç fiyatı: 8.750 £

Alt bölüm bakır kaplamadır. Güverte ise, ceviz kaplanmıştır. Güverte parçaları ve bütün demirbaşlar tamamen orijinal kopya olarak yapılmıştır. Tahlisiye sandallarında bütün detaylar işlenmiştir.   Bir çift pirinç kaideleri üzerine monte edilmiş olup, komple maun çalışılmış camlı bir stand içersindedir.

Ölçüler:n122,5 x 48,2 x 161,2 cm                                     Çekiç fiyatı: 17.080 £