Staj Yeri Bulmada Sıkıntı Yaşanmasının Sebepleri

Hangi alanda olursa olsun genellikle mesleğe ilk adım stajyer olarak atılır. Zaten çoğunlukla eğitim kurumları açısından da staj bir zorunluluktur. Denizcilik için konuşacak olduğumuzda ise, staj şartı eğitim kurumunun tercihine bırakılmaz. Gemide zabit olarak çalışmayı arzulayan öğrenciler gerekli staj sürelerini, istenen nitelikteki gemilerde tamamlamak zorundadırlar. Ancak gerek ülkemizde gerekse dünyada mesleğe ilk adımını atacak bir kişi için staj yeri bulmak pek kolay değildir. Özgeçmişler hazırlanır, araya tanıdıklar sokulur, personel müdürlerinin huzuruna çıkılır. Genellikle personel müdürleri de nereden geldiklerini unuttukları için stajyere saygı göstermez, dikkate almazlar. Maalesef çoğunlukla insanların oturduğu koltuklar insanlıklarının önüne geçiyor.

Bu yazımda sizlerle stajyerlerin, staj yapacak gemi bulmada sıkıntı yaşamalarının sebeplerini paylaşmaya çalışacağım. Unuttuklarım olabilir; onları da siz eklersiniz.

1. Arz – Talep Dengesizliği

Herkese bir meslek kazandırmak derdi ile devamlı denizcilik eğitimi veren kurumlar açılıyor. Milli Eğitim Bakanlığı denizcilik anadolu meslek lisesi, üniversiteler ise denizcilik fakültesi, yüksekokulu ya da meslek yüksekokulu açıyor. Bundan fazla değil, on (10) sene öncesine dönüldüğünde Türkiye’deki denizcilik lisesi sayısı yaklaşık 15 adetti. Şimdi sayıları 70‘e dayandı. Yükseköğretim kurumlarını incelediğimizde 2023’e kadar yaklaşık 25 denizcilik fakültesinin/yüksekokulunun kurulması planlanıyor. Tabi planlananların haricinde  bir anda bir üniversite çıkıp Ben denizcilik fakültesi açıyorum diyebiliyor. Peki, Türkiye’nin bu kadar denizciye ihtiyacı var mı? Verilen panellerde hep dünyadaki zabit ihtiyacından söz edilirken hiçbir akademisyenimiz kalkıp ülkemizdeki durumu incelemiyor. Zabitler bile iş bulmakta artık zorlanmaya başladığına göre stajyerler için durum pek de iç açısı olmasa gerek.

2. İdari Otoritelerin Somut Çözüm Üretememesi

Şirketlere zorunlu stajyer istihdamı şartını getirmek oldukça zor. Ben bir İngiliz şirketinde staj yapmıştım ve stajyer sayısı olarak epey kalabalıktık. Orada çok ilginç bir şey gördüm. Çalıştığım şirket, kimi ülke vatandaşı stajyerlerden çekiniyordu. Nedir, ne değildir diye araştırdım. Kimi ülkeler gönderdikleri stajyerlerin arkasındalar ve ciddi olarak koruyorlar. Vatandaşlarını stajyer olarak şirket istihdam ettiği için, devlet şirkete para ödüyor. Yani örneğin bir İngiliz vatandaşı olan stajyer için İngiliz hükümeti şirkete aylık para ödüyor. Türkiye’nin mevcut ekonomik şartları içerisinde bu uygulamayı hayata geçirebilmesinin oldukça zor olduğunun bilincindeyim ama stajyer istihdamının acil olarak çözüm bulunması gereken bir konu olduğunun da farkındayım.

3. Referans Yetersizliği

Bir stajyerin referansı ya bir tanıdığı ya da bir hocasıdır genellikle. Mesleğe henüz adım atmış birisi kısa süre içerisinde kolay kolay çevre edinemez. Eğitmenler ise sadece en iyi öğrencilerine referans olmayı genellikle kabul ederler. Dolayısı ile birçok öğrenci geçerli bir referansa sahip olamaz. Şirketler içinse referans çok önemlidir. Gemiye gönderilecek stajyerin uygunsuz davranışları olabilir, denizin şartlarına dayanıksız olabilir. İhtimalleri arttırmak mümkün. Dolayısı ile referanssız bir stajyeri gemiye göndermek, aynı zamanda personel müdürü tarafından alınan bir risktir.

4. Şirketin, Stajyere Saygı Duymaması

Ne yazık ki şirketlerde görev yapan alanında tecrübeli kişiler, yeni mezunlara genellikle saygı göstermezler ve onları görmezden gelirler. Bu durum stajyerin şevkini kırdığı gibi işe girmesi için de ciddi bir engeldir.

5. Yetersiz Eğitim

Şirket çalışanlarının, stajyere saygı duymakta zorlanmasının sebebi belki de yetersiz eğitim. Şüphesiz tecrübe en iyi öğretmendir fakat okulda alınan bir eğitim süreci de var. Stajyer senelerce denizcilik eğitimi almış ancak çok temel bir noktayı bilemeyebiliyor. Gemilerde emniyet bilincinden uzak, İngilizce düzeyi yetersiz birçok stajyerle karşılaşmıyor muyuz? Stajyer, sadece İngilizce sorununu bile çözse dünyadaki birçok yabancı şirkette staj yapma imkanına sahip olabilir. Sorgulanması gereken kaç öğrencinin buna cesaret edebildiği. Birçok stajyer kardeşimiz, belki de daha kolay olduğunu düşünerek Türk firmalarında staj için gemi arıyor. Halbuki yabancı firmalar staj yeri bulma konusunda çok ciddi bir alternatif. Ancak bilgi yetersizliği olunca buna cesaret etmek de kolay olmuyor. Yabancı şirketlerde staj yapmayı düşünebilecek kardeşlerim, mutlaka aşağıda linki yer alan sayfadaki yazımı okusunlar. Eminim faydasını göreceklerdir.

Link: https://e-marineeducation.com/tr/yabanci-sirketlerde-staj/

6. Eğitim Kurumlarının Staj Yeri Bulmada Destek Sağlamaması

Türkiye’de artık çok sayıda denizcilik eğitimi veren kurum var. Bunlardan kaç tanesi şirketlerle protokol imzalayıp öğrencilerini yerleştirmek için gayret sarf ediyor? Özellikle denizcilik eğitimi veren üniversiteleri tanıtım günlerinde ziyaret ettiğinizde hepsi kendisini adeta alternatifsiz olarak gösteriyor. “Mezun olduğunda şöyle iş bulacaksın, şöyle para kazanacaksın vs. Ama daha staj yeri konusunda öğrencisine destek olmayan bir kurum nasıl iyi olabilir takdirinize bırakıyorum. Yurt dışındaki denizcilik eğitim kurumlarını incelediğinizde çok ilginç şeyler duyabiliyorsunuz. Diyorlar ki “Biz sana şu şu şu firmalarda staj imkanı sağlıyoruz ve sen sadece bunlar arasından seçecek olduğun birinde staj yapabilirsin“. Saydıkları şirketler dünyanın önde gelen firmaları arasında oluyor. Yani öğrencisinin staj yapacak olduğu şirketin bile belirli bir nitelikte olmasını hedefliyor. Ülkemizde de bunlardan görsek ne güzel olurdu değil mi?